W 1912r. Komitet Sztabu Generalnego zatwierdził ostateczny plan generalnego rozwoju Twierdzy Brzeskiej, zakładający budowę II (głównego) Pierścienia 12 fortów. Wśród mających powstać obiektów znajdował się Fort „I” w Żukach należący do Umocnienia Terespolskiego.

Pierwotnie na jego lokalizację wybrano okolice wsi Murawiec. Jednak podmokły i niestabilny teren nie sprzyjał tej realizacji. W związku z tym wybrano nowe miejsce, 1,5km na południe od poprzedniego, w pobliżu wsi Żuki. Zmiana lokalizacji nie wpłynęła znacząco na zmianę w planie budowy obiektu. Kierowanie pracami oraz realizację powierzono kpt. Dmitrijowi M. Karbyszewowi, który wcześniej nadzorował modernizację Fortu VII w Łobaczewie i był jego komendantem. Budowę fortu w Żukach rozpoczęto dopiero w maju 1914r. Wybuch I wojny światowej zakłócił prace i spowodował, że powstał obiekt o charakterze półstałym (ziemno-betonowym), częściowo skazamatowany, będący większą kopią półstałych fortów wznoszonych na międzypolach oraz pozycjach wysuniętych (polowych).

Fort w Żukach wybudowano na planie zbliżonym do trójkąta. Jego centrum otaczał po całym obwodzie wał główny, posiadający kształt ściętego stożka. W środkowej części zlokalizowane były koszary z podziemiami, połączone z poterną (tunelem) poprzecznym wałem (trawersem) przystosowanym do obrony. W narożnikach czołowych (przednich) fragmentów wałów znajdowały się stanowiska dla dział przeciwszturmowych, natomiast w tylnych – półkaponiery (schrony) osłaniające przestrzeń między fortem a rzeką oraz rów łączący Fort „I” z pobliskim punktem oporu (zespołem baterii) koło wsi Ogrodniki. W tylnych narożnikach fortu zbudowane charakterystyczne okrągłe stanowiska bojowe dla baterii ciężkiej dział. Były one skomunikowane z centralną częścią obiektu. Dodatkowo wschodnie stanowisko łączyło się skrytym korytarzem z półkaponierą wzniesioną nad brzegiem Bugu. Całość otaczała fosa połączona z rowem międzyfortowym oraz dalej z fosą punktu oporu w okolicy Ogrodników.

Fort „I” w Żukach wraz z trzema punktami oporu, międzyfortowym wałem i rowem, bateriami polowymi, schronami oraz stanowiskami ciężkich karabinów tworzył grupę fortową „Żuki” o długości 2km. Całość otaczały zasieki z drutów kolczastych. Dodatkowo w skład grupy fortowej wchodził przystosowany do obrony folwark Dobratycze, który poprzez okopy łączył się z Fortem „L” w Lebiedziewie. Takie rozwiązanie inżynieryjne (grupy fortowe) stosowane było powszechnie w carskiej Rosji. W ówczesnych czasach stanowiło przejaw nowatorskiej i skuteczniejszej techniki fortyfikacyjnej. Autorem tej koncepcji był prof. i gen. Nestor A. Bujnicki.

Ze względu na półstały charakter fortu w Żukach i polowy całej grupy fortowej do naszych czasów zachowało się niewiele reliktów. Pozostałości tego obiektu może nie są tak atrakcyjne jak inne ocalałe forty czy budynki wsparcia na naszym terenie, ale także stanowią gratkę dla eksploratorów. Są również elementami historii i dziedzictwa kulturowego naszej gminy.    

Opracował: Dominik Litwiniuk