Z każdym miejscem jest związana nierozerwalnie jakaś historia. Tworzą ją ludzie – to teraźniejszość, która z upływem czasu staje się przeszłością. Jeden człowiek – jedna opowieść. Opowieści połączone ze sobą niczym dźwięki tworzą melodię – historię. Takim „akordem” w dziejach naszej Gminy jest postać Franciszka Jaszczołda.

Franciszek Jaszczołd urodził się w 1806r. w Warszawie. był synem Wojciecha – architekta, malarza, rysownika i dekoratora. Z zamiłowaniem do sztuki poszedł w ślady ojca. W 1826r. rozpoczął naukę na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego, przenosząc się później na Sekcję Budownictwa i Miernictwa. Studiów nie ukończył z powodu zamknięcia Uniwersytetu Warszawskiego w 1831r. ( w ramach likwidacji polskiego szkolnictwa wyższego po powstaniu listopadowym). Był architektem i planistą ogrodów. Reprezentował styl późnego klasycyzmu i neogotyku. Jego twórczość charakteryzowała się oryginalnością. Projektował całe założenia rezydencjonalne, parki krajobrazowe w stylu angielskim oraz pojedyncze budowle. Działał aktywnie w latach 30-tych i 40-tych XIXw. na Podlasiu i Grodzieńszczyźnie. W II połowie lat 40-tych ożenił się z Kamilą z Rudnickich i osiadł w Kobylanach Nadbużnych – majątku, który w posagu wniosła żona. Zajął się pracą na gospodarstwie, rezygnując z czynnego zawodu architekta. W 1870r. popadł w tarapaty finansowe – nie miał funduszy na spłatę rat w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim, a majątkowi w Kobylanach groziła licytacja. Miejscowa szlachta dumna z jego działalności architektonicznej pomogła mu uratować dobra od plajty. Wśród darczyńców znalazł się m.in. Kajetan Kraszewski właściciel Romanowa, najmłodszy brat słynnego pisarza Józefa Ignacego Kraszewskiego. Franciszek Jaszczołd zmarł 6 września 1873r. w Kobylanach i został pochowany na miejscowym cmentarzu.

Pozostawił po sobie na naszym terenie ślady działalności zawodowej. Zaprojektował neogotycką kaplicę grobową w Neplach wzniesioną w 1829r. na zamówienie Kaliksta Mierzejewskiego. Była to jego pierwsza samodzielna realizacja architektoniczna. Jest także autorem pięknego nagrobka swoich teściów i szwagra Rudnickich, znajdującego się na cmentarzu w Kobylanach. Brał również udział w odbudowie nepelskiego pałacu Mierzejewskich, po wielkim pożarze w 1854r., który niestety nie zachował się do naszych czasów.

Warto wspomnieć również jego inne dokonania na polu architektury. Wykonał projekty pałaców w Mereczowszczyźnie, Wistyczach i Kowerdziakach koło Brześcia. Zbudował i urządził rezydencje w Petrykozach oraz Rozkoszy. Przebudował pałace w Konstantynowie i Korczewie w okolicach Siedlec. Wzniósł także neogotycką kaplicę grobową w Michaliszkach na Wileńszczyźnie.

Bez wątpienia Franciszek Jaszczołd jest ważną i zasłużoną postacią w dziejach naszej Gminy. Zapisał się na nich pięknem utrwalonym w nieśmiertelnej sztuce. Pielęgnując pamięć o nim odtwarzamy ów czysty i harmonijny dźwięk, który z innymi tworzy tę wspaniałą melodię nazywaną naszą lokalną historią.