Gminne Centrum Kultury

POLECAMY:
Blog "Forty i my"

Klub Strzelecki "KALIBER"

Urząd Gminy Terespol

Jesteśmy na FACEBOOK'u
FACEBOOK
BIP
BIP

ECHA PRZESZŁOŚCI część IX

Kliknij aby powiększyćNa skraju wsi Neple, w otoczeniu starych lip stoi kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Zbudowany w 1769r., zastąpił wcześniej istniejącą, drewnianą cerkiew unicką wzniesioną przez Adama Skaszewskiego herbu Grabie. Fundatorami nowego, murowanego kościoła byli ówcześni właściciele nepelskiego majątku: Franciszek Ursyn Niemcewicz herbu Rawicz i jego żona Anna z Korotyńskich. Świątynia otrzymała wezwanie Świętego Ducha i nadal należała do wyznawców obrządku unickiego. W 1873r., dwa lata przed oficjalną likwidacją unickiej diecezji chełmskiej władze carskie odebrały ją unitom i przekazały parafii prawosławnej. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w 1915r. została zamknięta i była nieczynna przez trzy lata. 1 czerwca 1919r. ks. Leon Kalinowski proboszcz parafii Malowa Góra dokonał obrzędu rekoncyliacji (przywrócenia) na świątynię rzymsko-katolicką. Niespełna trzy miesiące później, na początku września Biskup Podlaski ks. Henryk Przeździecki swoim dekretem powołał do istnienia nową parafię w Neplach. W 1920 r. dokonano gruntownego remontu obiektu uszkodzonego podczas działań wojennych. W II poł. XX w. wybudowano chór (1957r.) i otoczono kościół ceglanym murem z dzwonnicą (1969r.). Natomiast już w XXI w. na nowo otynkowano elewacje oraz przeprowadzono prace restauracyjne we wnętrzu łącznie z renowacją ołtarza głównego.

Kliknij aby powiększyćPonad dwa wieki burzliwej historii nie zmieniły pierwotnego oblicza kościoła w Neplach. Eklektyczna (łącząca różne style) architektura pozostaje nadal w pełni czytelna. Prostokątny korpus przykrywa dwuspadowy dach zwieńczony krzyżem, a półkoliście zamknięte prezbiterium – wielospadowy, stożkowaty. Wznoszące się na cokole elewacje wieńczy proste belkowanie (gzymsy). Klasycystyczny, spokojny charakter jest połączony z lekkim barokowym dynamizmem widocznym przede wszystkim w fasadzie – podzielonej na trzy osie, rozczłonkowanej pilastrami (płaskimi filarami) i pseudopilastrami toskańskimi (w szczycie). Prócz podziału pewnej dynamiczności nadają bryle świątyni ozdobne konchowe (sklepione półkoliście) nisze oraz otwory okienne zamknięte odcinkowo (fragmentami dekoracyjnymi). Warto wspomnieć, iż wg A. Jabłonowskiego fasada w Neplach była wzorowana w dużej mierze na bryle kościoła św. Anny w Białej Podlaskiej.

Eklektyczny styl nepelskiej świątyni może symbolicznie odzwierciedlać jej historię. Lata względnego spokoju przeplatały się z dziejowymi burzami, tak jak elementy klasycyzmu łączą się z barkowymi w jej architekturze. Dziś zachęca nas byśmy poznali te ciekawe losy oraz spojrzeli na nią przez pryzmat piękna, w duchu którego powstała. Piękno bowiem jest jedną z dróg do doświadczenia Boga.