W tym roku obchodzimy 229. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja – pierwszej w Europie i drugiej na świecie. Większość z nas pamięta tę bardzo ważną datę: 03.05.1791r.

Czy jednak wiemy kiedy celebrowanie tej rocznicy stało się świętem narodowym?

Niemal natychmiast po tym doniosłym wydarzeniu pojawiły się pierwsze inicjatywy jego upamiętnienia. Przykładem tego jest podjęcie 5 maja przez Sejm Czteroletni uchwały o wzniesieniu Świątyni Opatrzności Bożej jako wyrazu wdzięczności za uchwalenie Ustawy Rządowej. 15 marca następnego roku w czasie obrad sejmu marszałek Stanisław Małachowski ogłosił projekt upamiętnienia pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji, które zaplanowano na 8 maja. Ostatecznie uroczystości odbyły się 3 maja, a ich pierwotny przebieg zmieniono w obawie przed domniemanym zamachem.

Przez prawie cały XIX wiek świętowanie rocznicy było zakazane przez wszystkich zaborców. Za nieprzestrzeganie zakazów groziły kary więzienia, a nawet zesłania.  Mimo represji składano potajemnie wiązanki kwiatów na fundamentach Świątyni opatrzności Bożej w każdą rocznicę. Wyjątkiem o tych obostrzeń był okres Księstwa Warszawskiego, rok 1831 i czasy autonomii w Galicji. Przełom stanowiły  w miarę swobodne obchody, które odbyły się w  1916r. Po wycofaniu się z terenów tzw. Kongresowego Królestwa Polskiego wojsk i władz rosyjskich, ówczesne władze okupacyjne czyli niemieckie i austriackie wydały zgodę na uroczystości. Część polskich środowisk chciała zbojkotować uroczystości, nie wierząc w dobry gest zaborców. Ostatecznie jednak obchody się odbyły. Najliczniej wzięli udział mieszkańcy Warszawy, których według różnych szacunków było na pochodzie 200 – 300 tysięcy.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rocznica Konstytucji została wreszcie uznana za święto narodowe, za sprawą przyjęcia uchwały przez Sejm Ustawodawczy 29 kwietnia 1919r.: „Dzień trzeci maja, jako rocznicę Konstytucji 1791 r. ustanawia się w całej Rzeczypospolitej Polskiej jako uroczyste święto po wsze czasy”. Od 1925r. rangę religijnych obchodów zwiększyło ustanowienie przez Watykan tego dnia Świętem Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, upamiętniającym śluby lwowskie złożone w czasie potopu szwedzkiego przez króla Jana Kazimierza, oddające Polskę w opiekę Matce Boskiej.

Okupacja sprawiła, że Polacy znów musieli potajemnie obchodzić kolejne rocznice uchwalenia Konstytucji. Po wojnie, w 1946 roku 3 maja doszło do sporych protestów przeciw nowej władzy. Te spotkały się z brutalną reakcją milicji oraz wojska. Po tych wydarzeniach komunistyczne władze zakazały publicznego celebrowania, a oficjalnie zniosły święto ustawą z 18 stycznia 1951 r. Każda zaś nielegalna próba publicznego manifestowania kończyła się represjami. Pomimo tego z 3 maja polscy duchowni uczynili kulminacyjny moment milenijnych obchodów Chrztu Polski. Od drugiej połowy lat 70-tych opozycja organizowała nielegalne obchody. Natomiast powstanie „Solidarności” sprawiło, że od 1981 r. zaczęły się odbywać również państwowe uroczystości, zakazane 30 lat wcześniej.

Po upadku PRL-u, 6 kwietnia 1990 roku Sejm na wniosek Senatu przywrócił te święto narodowe. Po ponad 60 latach odbyły się w Warszawie na Placu Zamkowym pierwsze niezwykle podniosłe uroczystości Od 2007r. święto Konstytucji 1791r. jest także obchodzone na Litwie.

Każda lokalna społeczność celebruje te jedno z naszych największych, narodowych świąt. Każda społeczność czyni to na swój sposób. W naszej gminie w ramach oficjalnych obchodów składane są kwiaty pod jednym z trzech pomników: Pomnikiem Niepodległości i Nieznanego Żołnierza w Koroszczynie, Pomnikiem Bitwy pod Kobylanami lub Pomnikiem „Wrota Wolności” w Kobylanach. Wystarczy ten symboliczny gest połączony z naszą wdzięcznością i pamięcią, aby oddać hołd twórcom Konstytucji, którym przyświecała idea wolnej Polski.